Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2009

Κριτική σχολικού βιβλίου(Μέρος 1ο)

Όπως έλεγε και ο Σοπενάουερ : «Η δυνατότητα για πίστη είναι ισχυρότερη στην παιδική ηλικία. Γι αυτό και οι Θρησκείες καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια πριν από οτιδήποτε άλλο στο να περιλάβουν στην κυριότητα τους αυτές τις τρυφερές ηλικίες»

Μία από τις συνιστώσες αυτής της προσπάθειας σαφώς και αποτελεί το σχολείο μέσω των βιβλίων των θρησκευτικών, τα οποία έχουν ως κύριο στόχο να προσηλυτίσουν τους μαθητές και σε καμία περίπτωση απλά να τους ενημερώσουν για τις Θρησκείες και την ιστορία τους ανά τον κόσμο!

Είναι γεγονός πως όταν ένα βιβλίο διαπνέεται από το δόγμα και την παράδοση μίας Θρησκείας(εν προκειμένω της Ορθοδοξίας) δεν είναι σε θέση να παρουσιάσει τις υπόλοιπες Θρησκείες αντικειμενικά και αμερόληπτα αλλά θα διαστρεβλώσει ή θα καταδικάσει τις υπόλοιπες που αμφισβητούν την κύρια δογματική «αλήθεια» της!

Το θέμα δεν το πηγαίνω εγώ αλλά πάει από μόνο του και δεν είναι άλλο από την ενστάλαξη του μίσους στα παιδικά μυαλά έναντι άλλων θρησκειών, έστω και με έμμεσο τρόπο! Όποιος διαφωνεί δεν έχει παρά να διαβάσει μερικά μαθήματα που παραδίδονται στους μαθητές και τους ενημερώνουν επί παραδείγματι για τις αιρέσεις! Είναι προφανές ότι ο στόχος των βιβλίων δεν είναι η ενημέρωση των μαθητών αλλά η υποστήριξη της Ορθοδοξίας έναντι των «παραπληροφορημένων».

Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, ένα τρανό παράδειγμα μίας τέτοιας αντιμετώπισης των αιρέσεων βρίσκουμε στο βιβλίο Θρησκευτικών της Γ’ Γυμνασίου! Μόνο από τον τίτλο του μαθήματος κατανοεί ο καθένας τους προσανατολισμούς της συγγραφικής ομάδας καθώς γράφει «Αιρέσεις: Εσωτερική πληγή της Εκκλησίας» (σελ 53)!

Ας κάνω μία μικρή παρένθεση για να αναφερθώ στις δικές μου σχολικές εμπειρίες περί του θέματος, όπου στο Γυμνάσιο αλλά και στο Λύκειο έτυχε να έχω συμμαθητές που ανήκαν στην Θρησκευτική κοινότητα των «Μαρτύρων του Ιεχωβά»!
Δεν γνωρίζω εάν ήταν τυχαίο και δεν παραβλέπω την κόσμια συμπεριφορά αρκετών μαθητών προς τους αλλόθρησκους, αλλά το γεγονός ότι οι περισσότεροι που τους γνώριζαν δεν συμπεριφέρονταν ευπρεπώς σε εκείνους, καταδεικνύει την λανθασμένη κατεύθυνση που έχει λάβει η ανατροφή μεγάλου μέρους του πληθυσμού που εκτός των γονέων οφείλεται εν πολλοίς στο σχολείο και εν γένει στην παιδεία, στην αναπαραγωγή των συντηρητικών προτύπων της κοινωνίας.

Επιστρέφω λοιπόν στο εν λόγω βιβλίο, στο οποίο μπορούμε να εντοπίσουμε τους λόγους που μερικοί μαθητές στρέφονται εναντίον των αιρετικών.
Το βιβλίο εξ αρχής αναλύει τα αίτια των αιρέσεων αποδίδοντας τα σε αρνητικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσεως και συμπεριφοράς!

Αφού πρώτα δώσει τον ορισμό των αιρέσεων, αμέσως μας εξηγεί τα σημαντικότερα αίτια που οδηγούν τον άνθρωπο να αμφισβητήσει τις θεμελιώδεις «αλήθειες» της Ορθόδοξης πίστης!
Αυτά είναι ο εγωισμός, η αλαζονεία αλλά και η υπερτίμηση του ανθρώπου και της δυνατότητας του να αποκαλύψει την Θεία αλήθεια! Οι δογματικές αλήθειες δεν εκλογικεύονται όπως λέει χαρακτηριστικά ούτε απλοποιούνται(δεν είναι κλάσματα) ενώ πολλοί άνθρωποι σύμφωνα με το βιβλίο προσπαθούν να συλλάβουν την εξ αποκαλύψεως αλήθεια μόνο με τη λογική-με τι άλλο άραγε θα πρέπει να την συλλάβουμε; Και εν γένει οι αιρετικοί δε νομίζω να την συλλαμβάνουν μόνο με τη λογική αλλά το αντίθετο όπως και κάθε πιστός!!!!

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που οδηγεί πιθανώς στην αίρεση σύμφωνα με το βιβλίο είναι η ανάμειξη και συγχώνευση του Χριστιανισμού με αντιλήψεις και ήθη άλλων θρησκειών, λαών, κ.α. (Πως θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτό, μπορείτε να μας πείτε;;;).

Ένα παιδί το οποίο έχει μάθει να πιστεύει με αφοσίωση την Ορθόδοξη διδασκαλία όταν διαβάσει τα αίτια των αιρέσεων, δεν θα θεωρήσει ότι κάθε αιρετικός είναι και εγωιστής και εν γένει φέρει όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά τα οποία τον οδήγησαν στην αίρεση; Δεν θέλει ιδιαίτερη σκέψη το θέμα, είναι εύλογο ότι είναι μαύρη προπαγάνδα της Ορθοδοξίας κατά των διαφόρων αιρέσεων που ευνόητα δημιουργήθηκαν εφόσον κανείς δεν κατέχει την αλήθεια!
Τέλος, σπουδαία αναφορά γίνεται και στις επιπτώσεις των αιρέσεων κατά καιρούς στους κόλπους της (αθώας) Εκκλησίας όπως οι διχασμοί, οι συγκρούσεις και η διαίρεση του εκκλησιαστικού σώματος!

Νομίζω ότι θα ήταν πολύ πιο εποικοδομητικό να μάθουν οι μαθητές ότι δεν πρέπει να διχάζονται για Θρησκευτικά θέματα, τα οποία μόνο κακό –αποδεδειγμένως- έχουν προκαλέσει και ότι μεγαλύτερη σημασία αποκτά η ανεκτικότητα, η συνεργασία, η αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων και η αγάπη και όχι ο ανταγωνισμός για το ποιος κατέχει την πιο ορθή πίστη προς τον αιωνίως αόρατο «Θεό»!

Η ιστορία συνεχίζεται……

7 σχόλια:

Ιοκάστη είπε...

Πάντως οι περισσότερες αιρέσεις που έχω συναντήσει είναι κάπως ασήμαντες, οι λόγοι διάσπασης δηλαδή δεν ήταν αυτό που θα ονόμαζα σοβαροί λόγοι για τόσο μαλλιοτράβηγμα...

Νομίζω πως κάποιοι χριστιανοί (ευτυχώς όχι όλοι) θα ήθελαν πάρα πολύ να ζουν σ'ένα κλειστό αυστηρά χριστιανικό κύκλωμα και η μοναδική επαφή τους με αλλόθρησκους να ήταν για να τους προσηλυτίσουν. Τα βιβλία των θρησκευτικών πάντα ήταν για κλάματα, 100% κατήχηση και θεωρούν ότι έτσι διαμορφώνονται αξίες. Η μόνη «αξία» που διαμορφώνεται είναι η αντιπάθεια προς το διαφορετικό, άντε και λίγες τύψεις από δω κι από κει που δεν περιμένει κανείς τον γάμο πλέον για να κάνει σεξ. Αυτά τα ωραία μαθαίνουμε στα παιδιά μας και υπάρχουν ακόμα άτομα που θεωρούν το μάθημα σημαντικό. Ακόμη και οι ίδιοι οι χριστιανοί αν διάβαζαν τα βιβλία με λίγο πιο αντικειμενικό μάτι θα απαιτούσαν τουλάχιστον αλλαγή ύλης – εντάξει για πλήρη κατάργησή του δεν νομίζω να συμφωνούσαν έτσι κι αλλιώς. Είναι κάτι που όμως θα γίνει με τον καιρό, είμαι αισιόδοξη ;)

ellinaki είπε...

Εϊχα πρόσφατα μία συζήτηση με φίλη σχετικά με το πόσο "βλαβερό" μπορεί πια να είναι το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία. Εκείνη, όντας άθεη, ισχυριζόταν ότι παρόλο που έκανε θρησκευτικά όταν ήταν μαθήτρια, δεν έκανε ποτέ κάποιον σοβαρό συνειρμό για το συγκεκριμένο μάθημα ώστε να νοιώσει ότι της κάνουν κατήχηση.

Εγώ πάλι διαφωνώ. Θεωρώ ότι το μάθημα των θρησκευτικών έχει πολύ μεγαλύτερες αρνητικές συνέπειες πέρα από μία απλή κατήχηση. Η μυθολογική πλευρά της βίβλου που διδάσκεται μεταξύ σοβαρού και αστείου ως πραγματική, αλλά και τα θρησκευτικά στις μεγαλύτερες τάξεις που καταπιάνονται με θέματα όπως οι αιρέσεις, έχουν πολύ μεγαλύτερη επιρροή στο μυαλό ενός παιδιού.

Η "ηθική" δεν πρέπει να διδάσκεται ως δόγματική και κάτι απαράλλαχτο. Η ηθική πρέπει να αποκτάται μέσω κριτικής σκέψης και προσωπικής αντίληψης. Το μάθημα των θρησκευτικών (που αν δεν κάνω λάθος διδάσκεται σε όλες τις τάξεις), κάνει ακριβώς το αντίθετο.

aeroxeimarros είπε...

@Ιοκάστη
Όντως θεωρώ ότι είσαι αισιόδοξη! Το μάθημα θα έπρεπε να ήταν προαιρετικό και όχι υποχρεωτικό, εκεί διαφαίνεται η αξία της Δημοκρατίας! Αλλά, το πρόβλημα ξεκινά από την ίδια τη «δημοκρατία» μας, και την σχέση κράτους-εκκλησίας!

@ellinaki
Συμφωνώ εν γένει με το σχόλιο σου!
Απλά, έχω την πεποίθηση ότι η μυθολογική πλευρά της βίβλου που διδάσκεται όντως ως ιστορική αλήθεια(!!) καμιά φορά δρα ακριβώς αντίστροφα και αρκετά παιδιά αποξενώνονται από τα δόγματα της Θρησκείας, απελευθερώνονται και αναζητούν επιστημονικές εξηγήσεις! Υπό αυτή την έννοια κάνει καλό!

Όμως όπως ορθώς επισημαίνεις τα υπόλοιπα παιδιά που για διάφορους λόγους πείθονται για την «αλήθεια» της βίβλου, αποκτούν μία ανοσία στην κριτική σκέψη κυρίως όταν πρέπει να αντιπαρατεθεί η λογική τους με το «παράλογο» ή αν θέλεις με την επιθυμία τους.

Θεωρώ ότι το οικογενειακό περιβάλλον, αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα στη διαμόρφωση ενός παιδιού, ανεξάρτητα από το τι θα μάθει στο σχολείο!

Εάν το παιδί διαθέτει από την οικογένεια του όλα τα θεμέλια που θα τον αναδείξουν σε έναν σκεπτόμενο άνθρωπο με κριτική σκέψη και λόγο, αργά η γρήγορα η μέγγενη της θρησκείας ή θα εξαφανιστεί τελείως ή θα πάρει μία ήπια-λογική μορφή μακριά από κάθε φανατισμό και τυφλή προσήλωση!

Promas είπε...

Ετσι είναι. Τα θρησκευτικά ανέκαθεν ήταν μια Προπαγάνδα Ορθόδοξων παπάδων. Μην ξεχνάμε για τις αιρέσεις πως οι MIB θεωρούνε σαν μεγαλύτερο εχθρό τους την Ουνία δηλαδή αυτούς που θέλουν την ένωση με τους καθολικούς. Θυμάμαι από τα θρησκευτικά που έκανα (πρίν από 30+ χρόνια) την περιφρόνηση με την οποία αντιμετώπιζαν τις υπόλοιπες θρησκείες. Τόνιζαν οτι η Χριστιανική θρησκεία είναι η μόνη που έρχεται από αποκάλυψη από τον ίδιο τον Θεό. Το κεφάλαιο του Βουδισμού που ούτως ή άλλως ελάχιστα πράγματα έλεγε τελείωνε λέγοντας πως ο Βούδας έφαγε βαρύ γεύμα με χοιρινό και πέθανε (σημαντική πληροφορία).
Προσωπικά πιστεύω πως όλες οι θρησκείες σαν ανθρώπινα κατασκευάσματα προσπαθούν να επιβληθούν στον χώρο τους εκτοπίζοντας την λογική και για αυτό δεν πρέπει να διδάσκονται σε μικρά παιδια.

Γεωργία είπε...

Ετυχα στα μαθητικά μου χρόνια να με διδάξουν αδιάφοροι δάσκαλοι, κι έτσι πασχίζω τώρα να θυμηθώ έστω ένα ψήγμα απόπειρας ενστάλαξης μίσους από αυτούς προς τα παιδικά μυαλά μας ως προς τους αλλόθρησκους ή αιρετικούς.
Τίποτα.
Ηταν τόσο αδιάφοροι να φανταστείς που την μία ώρα πχ είχαμε θρησκευτικά
και μάθαμε για τον Αδάμ- Ευα, και την επόμενη ώρα πάλι πχ, μάθαμε για την θεωρία της εξέλιξης του ανθρώπου στην βιολογία χωρίς να κολλάνε αυτά τα δύο.
Είμασταν καταμπερδεμένοι,και θαρρώ ότι το διασκέδαζαν κιόλας οι δάσκαλοι.Προσπαθούσαμε μόνοι μας να βάλουμε τάξη στο χάος του μυαλού μας,οι πιο πολλοί τα παράτησαν εγώ βρήκα λύση στο κατηχητικό.Εκεί μόνο μπήκαν στον κόπο να μ'αναλάβουν κι όχι με τη θέρμη που νομίζουν πολλοί.
Χλιαρά πράγματα.(Είχα και τη μάνα μου που δεν μ'άφηνε να πηγαίνω, ξέρεις μη τυχών γίνω θεούσα και μετά καλόγρια κτλ αναγκαζόμουν και της έλεγα ψέμματα,απειλές κακό,αλλά νικάει πάντα ο επιμένων). Εν περιλήψει νομίζω ότι όλα αυτά δεν μ'εμπόδισαν να γίνω 'κακό' παιδί και στα 24 μου πλέον άρχισαν να ξεκαθαρίζουν κάποια πράγματα.
Τα παιδικά μυαλά για να πορωθούν πρέπει να το κάνουν οι πορωμένοι δάσκαλοι οι οποίοι είναι λίγοι,ή μη σου πω ότι δεν υπάρχουν πια.
Απόδειξη: _Σε ποιό μάθημα έκανες ευχαρίστως κοπάνα;
Ναι τα βιβλία έχουν σοβαρό πρόβλημα,το διαπίστωσα μόλις έθιξες το θέμα,άνοιξα της τρίτης δημοτικού του παιδιού μου που θα διδαχτεί φέτος.
Α είναι για γέλια.
Συμφωνώ με όλους τους προλαλήσαντες.
Οσο για την δική μου ιστορία έχεις
κάτι να σχολιάσεις;
Περιμένω β μέρος.

aeroxeimarros είπε...

@Ptomas
Η άποψη μου είναι ότι θα έπρεπε να διδάσκονται στα παιδιά οι Θρησκείες ως μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού και τον ρόλο τους στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα σε όλες τις εποχές του ανθρώπινου είδους!

Αυτό όμως που κρίνεται ως αξιολύπητο και απαράδεκτο είναι το γεγονός της προπαγάνδας που επιχειρεί να καταργήσει τη λογική-βάσει της θεολογικής θεώρησης του κόσμου η οποία είναι αποδεκτή απ όλους μας, εφόσον δεν επιβάλλεται, δηλ. όποιος θέλει να γίνει ορθόδοξος να πάει στην εκκλησία και στο κατηχητικό, όχι στο σχολείο!!!!!!!

Αρκεί να σας αναφέρω ότι στο σχολείο των αδερφών μου(Γυμνάσιο) επειδή έφυγε η μαθήτρια που έλεγε καθημερινώς την πρωινή προσευχή, οι μαθητές δεν έδειξαν πρόθυμοι να την αντικαταστήσουν με συνέπεια η –απίστευτη- διευθύντρια να λάβει την απόφαση να σηκώνονται κατά σειρά όλοι οι μαθητές για να λένε την προσευχή στο σχολείο!!

@ΓΕΩΡΓΙΑ,68

Δεν εξέτασα την συμπεριφορά των καθηγητών προς τους μαθητές αλλά τα βιβλία θρησκευτικών!

Αν το οικογενειακό περιβάλλον είναι σωστό, τότε κανένα παιδί δεν κινδυνεύει να του εμφυτευτεί το μίσος προς τους συνανθρώπους του!
Στις περιπτώσεις όμως που το παιδί έχει μεγαλώσει και ανατραφεί με αυστηρές αρχές με θρησκευτική προκατάληψη τότε και ο πιο ήπιος καθηγητής δεν θα μπορέσει να τον εξηγήσει επί παραδείγματι για τους αιρετικούς διότι ο μαθητής είναι υποχρεωμένος να διαβάσει τα γραφόμενα του βιβλίου του το οποίο θα τον ενημερώνει πως οι αιρέσεις δημιουργήθηκαν από την αλαζονεία και τον εγωισμό κάποιων ανθρώπων! Ένας συμμαθητής ο οποίος τυγχάνει να είναι αιρετικός ίσως αντιμετωπίσει προβλήματα απέναντι σε τέτοια παιδιά!

Σε ότι αφορά την θεωρία της εξέλιξης συνήθως βρίσκεται εκτός ύλης και αυτά που μαθαίνουν τα παιδιά είναι τελείως ασήμαντα σε σχέση με τις ιστορίες της Ορθοδοξίας και τους Αγίους της!(η Θεολόγος έβαλε στα αδέρφια μου εργασία: Να γράψουν όλους τους Αγίους της ορθοδοξίας!)
Ρώτησε τα για τον Δαρβίνο και δεν θα ξέρουν να σου πουν ποιος είναι!

Ιοκάστη είπε...

@ellinaki
Νομίζω πως δεν διδάσκεται σ’όλες τις τάξεις, ξεκινά στην Τρίτη δημοτικού ή κάτι τέτοιο από ό,τι μου είπε μια θεία μου που έχει παιδιά. Όπως και να έχει και στις μισές να διδασκόταν πάλι απαράδεκτο θα ήταν.

Κι έχεις δίκιο. Ούτε κι εγώ είχα νιώσει ποτέ πως γινόταν κατήχηση αλλά αφενός δεν είναι δυνατόν να μαθαίνουμε στα παιδιά να ακολουθούν έναν δογματικό τρόπο σκέψης κι αφετέρου συνειδητοποίησα αργότερα πως γίνεται κάτι πολύ χειρότερο. Με το να διδάσκονται τα παιδιά θρησκευτικά στο σχολείο καλλιεργείται το συναίσθημα πως είναι φυσιολογικό να μιλάς σε κάποιον για μια θρησκεία σ’όλη του την ζωή, δηλαδή ο προσηλυτισμός γίνεται μέρος της καθημερινότητάς μας κι ούτε που τον καταλαβαίνουμε στο τέλος. Κι έτσι τελειώνει το παιδί το λύκειο κι είναι βαθιά ριζωμένη μέσα του η αντίληψη πως ο χριστιανισμός είναι (και πρέπει να είναι) η επικρατούσα θρησκεία στην ελλάδα κι αυτό του φαίνεται και λογικό!


@aeroxeimarros
Ούτε καν προαιρετικό, να μην υπάρχει καν θα έλεγα. Τελευταία φορά που κοίταξα δεν ήταν επιστήμη.. Άσε που σπάνια συμβαίνει αυτό (το να δράσει αντιστροφα η μυθολογική πλευρά της βίβλου) απλά γιατί δεν διδάσκεται τίποτα αρνητικό. Τουλάχιστον ό,τι κάναμε εμείς ήταν όλο λουλουδάκια κι αγάπες, τα όργια της Π.Διαθήκης τα έμαθα πολύ αργότερα εκτός σχολείου. Οι θρησκείες σαν φαινόμενο μπορούν να εξετάζονται στην ιστορία, χρειάζεται ολόκληρο μάθημα και επί τόσα χρόνια;

@Γεωργία
Όπως είπα πιο πριν είχα καλές εμπειρίες με τις καθηγήτριες θρησκευτικών, ήταν πολύ εντάξει και μας μιλούσαν με αρκετή ειλικρίνεια. Όμως νομίζω, από άλλους που ακούω, πως δυστυχώς υπάρχουν ακόμα πολλοί δάσκαλοι όχι απλά πωρωμένοι αλλά φανατισμένοι..

Γενικά δεν είναι απαραίτητο να είναι το περιβάλλον αυστηρό ή το σχολείο κατηχητικό για να κολλήσει ένα παιδί. Οι γονείς μου είναι μάλλον αδιάφοροι στο θέμα της θρησκείας. Στο σχολείο από το δημοτικό μας έλεγαν πως η βίβλος είναι παραμυθάκι και στο λύκειο η καθηγήτριά μου μας έφερνε ντοσιέ με πληροφορίες (αρκετά αντικειμενικές) για όλες τις θρησκείες, δική της έρευνα. Κι όμως αφού άκουγα συνέχεια πόσο καλός είναι ο χριστιανισμός, μάθαινα όλες τις προσευχές, άκουγα για την αγάπη που υπάρχει στην διδασκαλία του κλπ είχα γίνει φανατίλα. Όχι με την έννοια του να μισώ τους αλλόθρησκους, αλλά προσευχόμουν κάθε μέρα, νήστευα μόνη μου επειδή μ’άρεσε (;;;), είχα πωρωθεί και το θεωρούσα μέρος της ταυτότητάς μου… Και όταν σταμάτησα να πιστεύω πέρασα μεγάλο σοκ μέχρι να συνέλθω.. Πλέον πιστεύω πως το σχολείο είχε βοηθήσει σ’αυτή την κατάσταση παρόλο που δεν είχαμε φανατικούς καθηγητές, όταν είσαι παιδί μερικά πράγματα σου μένουν χωρίς να το συνειδητοποιείς.